İstanbul Kadın Müzesi

Konu Başlıkları

Galeri

Operet

Suzan Lütfullah Sururi sahneye ilk kez 1929 yılında Muhlis'in Çocukları Operet Topluluğu ile Ayşe Opereti'nde sahneye çıktı. Ayşe Opereti'nin prömiyeri Samsun'da yapılmıştı.

Suzan Lütfullah Sururi'nin üyesi olduğu Muhlis'in Çocukları Operet Topluluğu, besteci Muhlis Sabahattin Ezgi'nin kurduğu bir topluluktu. Muhlis'in Çocukları Operet Topluluğu, daha sonra Süreyya Opereti adını alarak, çalışmalarını sürdürdü.

Soprano Suzan Lütfullah ile büyük başarı kazanan Ayşe Opereti, Samsun turnesinden sonra İstanbul'da Kadıköy'de Süreyya Paşa Operası'nda uzun yıllar sahnede kaldı.

Ayşe Opereti kadrosu:

• Suzan Lütfullah
• Lütfullah Bey
• Reşit Gürzap
• Şevkiye May
• Salah Ceddi
• Toto Karaca
• Ömer Aydın
• Lütfü Ay
• Muammer Ruşen (Karaca)
• Refik Cemal
• Melek Sabahattin

Suzan Lütfullah Sururi'nin primadonna olarak sahneye çıktığı operetler

• Ayşe Opereti, Muhlis Sabahattin Ezgi (dünya premiyeri 1929, Samsun)
• Telefoncu Kız
• Telefoncu Kız
• Şen Dul, Franz Lehár (dünya premiyeri 1905, Viyana)
• Çardaş Fürstin, Emmerich Kálmán (dünya premiyeri 1915, Viyana)
• Bayadere, Emmerich Kálmán (dünya premiyeri 1921, Viyana)
• Asalet Maab

Plak kariyeri

Beş, altı yaşlarındayken dedeme sürekli olarak annemin ne zaman döneceğini soruyordum. Dedem, annemin Almanya' da plak doldurduğunu, bu işin kolay olmadığını, hatta bir değil birkaç plak birden dolduracağını anlatırdı.
(Gülriz Sururi annesi Suzan Lütfullah Sururi'yi anlatıyor)
Gülriz Sururi, Kıldan İnce Kılıçtan Keskince, İstanbul, 1978, s. 9.

Suzan Lütfullah Sururi, Almanya'da Polydor Stüdyolarında (Hannover) doldurduğu taş plaklarda Şen Dul, Kontes Mariça, Bayader, Ayşe gibi operetlerin yanı sıra, Gözler Sözler, İstanbul Hatırası, Seven Kalp Böyle Yanar, Memleketim, Rita Tango, Bir Martı Gibi, Ben bir Çingeneyim ve Vatan Hatırası, Bulvardaki Küçük Bar adlı tangoları da seslendirmiştir. Bir Buse, Gel Öpüşelim gibi parçalarda da kocası Lütfullah Sururi ile düet yapmıştır.

Suzan Lütfullah Sururi'nin Almanya'da ve Türkiye'de doldurduğu plaklarının müzik direktörlüğünü, orkestra şefi Carlo Capocelli yapmıştır. Bu plaklardaki parçalar Manicinetti, Maritiotti, Kalman gibi İtalyan bestecilerin popüler şarkılarından aranje edilmiştir. Suzan Lütfullah Sururi'nin günümüze ulaşabilen sekiz plağı, İstanbul Devlet Tiyatrosu sanatçısı ve taş plak koleksiyoncusu Cemal Ünlü arşivinde bulunmaktadır.

Kadıköy Dame de Sion Lisesi, İstanbul

• Annesi: Zeynep Mahmud Zihniyar
• Babası:Mahmud Refik (Avukat)
• Kızı:Gülriz Sururi (Tiyatro sanatçısı, yazar, yönetmen, Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Tiyatro Bölümü kurucusu)
• Kız kardeşi:Mevdude Refik Hanım (Sahneye çıkan ilk amatör müslüman kadın tiyatrocu)
• Evlilik: Lütfullah Sururi (Tenor)
• Kayınbirader: Yusuf Sururi (yazar, çevirmen), Celal Sururi (yazar, çevirmen), Ali Sururi (tiyatro sanatçısı)
• Dedesi: İbrahim Bey (Sultan II. Abdülhamit'in kilercibaşısı. II. Abdülhamit'in hükümdarlık süresi 1876 ve 1909 yılları arasındadır.)
• Dostları:Muhlis Sabahattin Ezgi (opera rejisörü, besteci, daha sonra Süreyya Opereti adını alacak olan Muhlis'in Çocukları Operet Topluluğu'nun kurucusu, film müziği bestecisi, gazeteci, Osmanlı Demokrat Fırkası Genel Sekreteri), Zekeriya Sertel, Sabiha Sertel, Celal Esat Arseven (yazar, düşünür), Melek Ezgi (operet ve tiyaro sanatçısı), Abdülhak Hamid (yazar).

Kadıköy Süreyya Operası girişindeki Büstü

1928 yılında inşa edilmiş olan bu Süreyya Paşa Operası, restore edilerek günümüzde Süreyya Operası adıyla hizmet vermeye devam etmektedir.

Suzan Lütfullah Sururi ölümünden sonra, 29 Şubat 1933 tarihinde anısına bir 'Suzan Gecesi' düzenlenmiştir. Bu anı gecesinin programında, Muhlis Sabahattin Bey, artık hayatta olmayan başarılı primadonnası için "Ölen Ayşe" isimli özel bestesini de çalmıştır. Bugün Süreyya Operası'nın girişinde yer alan Suzan Lütfullah Sururi büstü, bu anı gecesinde sağlanan gelirle yaptırılmıştır.

Müzik projeleri

Ekho 2- Efsane Hanımlar müzik albümü

Ekho 2- Efsane Hanımlar müzik albümü, Hammer Müzik, İstanbul 2006.

Sanatçı Sema'nın, plak koleksiyoncusu Cemal Ünlü danışmanlığında hazırladığı "Ekho 2- Efsane Hanımlar" albümünde şarkıcı Sema, Seyyan Hanım, (Meziyyet) Mürşide Hanım, Şamran Hanım ve Deniz Kızı Eftalya'nın parçaları yanında, Suzan Lütfullah'dan da Gözler Sözler, İstanbul Hatırası, Seven Kalp Böyle Yanar, Memleketim, Rita Tango, Bir Martı Gibi, Çingene ve Vatan Hatırası gibi şarkıları yeniden yorumladı.

Sema, bu albümünün kitapçığında duygularını şöyle dile getiriyor:

Teşekkürler sevgili Suzan Lütfullah, sevgili Seyyan Hanım, sevgili Mürşide Hanım, sevgili Şamran Hanım, sevgili Denizkızı Eftalya... Ben bu hanımlara meftunum... Bu benim için bir mutluluk... Beni böylesine etkiledikleri, beni böylesine yüreklendirdikleri, beni böylesine donanımlı kıldıkları için... Ben onların 'ekho'su olmaya devam edeceğim...

Suzan Lütfullah Sururi'nin İstanbul Hatırası adlı parçasını dinlemek ve Ekho 2- Efsane Hanımlar albümü hakkında sanatçı Sema ile yapılmış bir söyleşiyi dinlemek için: http://www.cazkolik.com/radyocazkolik/default.asp?radyoId=1&id=4

Ekho 2- Efsane Hanımlar albümü hakkında bilgi için bkz: http://www.radikal.com.tr/Default.aspx?aType=HaberYazdir&ArticleID=943471

Belgesel

Uzak bakışlı Kadınlar; Gülümsediğinde, II. Bölüm. Senaryo, metin yazarı ve yapımcı: Füsün feyizli; Yönetmen Taha Feyizli, TRT Ankara Televizyonu, 2000.

• Gülriz Sururi, Kıldan İnce Kılıçtan Keskince, İstanbul, 1978.
• Gülriz Sururi, Bir An Gelir, İstanbul, 2003.
• "Gülriz Sururi ile söyleşi", http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/printnews.aspx?DocID=-61992 (Erişim 9.1.2012).
• Gülriz Sururi web sayfası, http://www.gulrizsururi.com
• Ayşe Opereti hakkında, http://www.oguzoktay.com/Ayse/dergigiris.htm http://tr.wikipedia.org/wiki/Ay%C5%9Fe_%28operet%29 (Erişim 1.12. 2011)
• Sema, Ekho 2- Efsane Hanımlar albümü, Hammer Music, 2006.
• Sema ile Ekho 2- Efsane Hanımlar albümü hakkında röportaj http://www.on5yirmi5.com/genc/haber.51951/iste-gercek-efsane-sesler.html (Erişim 9.1.2012).
• Ayşe Düzkan, "Şarkılarla tarihi söylüyor", Sabah Gazetesi, 2.7. 2006 http://arsiv.sabah.com.tr/2006/07/06/cp/gnc105-20060624-101.html (Erişim 1.12.2011).
• Süreyya Opera Binası hakkında, http://en.wikipedia.org/wiki/S%C3%BCreyya_Opera_House
• Günümüzdeki Süreyya Operası hakkında, www.sureyyaoperasi.org
• Muhlis Sabahattin Ezgi (1889-1947) Operet Ustası Bestekâr, blog/bestekarlar

Suzan Lütfullah Sururi tanıtım sayfasında yararlanılan kaynaklar

• Gülriz Sururi, Kıldan İnce Kılıçtan Keskince, İstanbul, 1978.
• Gülriz Sururi, Bir An Gelir, İstanbul, 2003.
• Gülriz Sururi ile Meral Akkent söyleşisi, 17.1.2012, Istanbul

Suzan Lütfullah Sururi tanıtım sayfasındaki görseller için yararlanılan kaynaklar

• Gülriz Sururi özel arşivi

İstanbul Kadın Müzesi® (İKM), Suzan Lütfullah Sururi tanıtım sayfasında kullanılan görseller için Gülriz Sururi'ye teşekkür eder.