Mihri Hanım
"Kadınlar için güzel sanatlar okulu nerede?"
Doğum Tarihi: 26/02/1886 1886
Doğum Yeri: İstanbul
Ölüm Tarihi: 1954
Ölüm Yeri: New York, ABD
Mezarı: Hart Island, New York, N.Y., ABD
Konu Başlıkları
Galeri
Etkinlik alanı
İnas Sanayi-i Nefise Mektebi kurucusu
"Muhterem Nazır Beyefendi, memlekete Meşrutiyet'le birlikte hürriyet, müsavat (eşitlik), uhuvvet (kardeşlik) geldi ama bütün bu nimetlerden sadece erkekler istifade ediyor, kadınlar hala olduğu yerde, bir adım bile ileri gitmiş değiller. Acaba bu imtiyaz nereden geliyor? (...) Bugün her yerde müsavat ve adaletten söz ediliyor. Fakat İnas Sanayi-i Nefise Mektebi (kadınlar için güzel sanatlar okulu) nerede? Hep yapılanlar erkekler için."
(Mihri Müşfik)
Malik Aksel, İstanbul'un Ortası, İstanbul 1977, s. 104.
1913 yılında Darülmuallimat'ta (Öğretmen okulu) resim öğretmeni olarak çalışmakta olan Mihri Hanım'ın girişimleri sonucunda, İnas Sanayi-i Nefise Mektebi (kadınlar için güzel sanatlar okulu) 1 Kasım 1914 tarihinde kuruldu. Bu okul, İstanbul Üniversitesi'nin günümüzdeki ana binası olan yapıda açılmıştı. İnas Sanayi-i Nefise Mektebi'nin resim ve heykel bölümleri vardı. Mihri Hanım bu okulda, yönetici ve öğretmen olarak çalışmıştır.
Ressam Mihri Hanım
Mihri Hanım Türkiyeli ilk Abhaz kadın ressamdır."Birgün ressam Süruri Şehzadebaşı'ndaki Zülal Mağazası'nda tablolara göz gezdirirken, o zamanlar 'Arabesk' denilen belinden büzgülü etekleri sırmalı çarşafa bürünmüş bir genç kadını gördüğünü şöyle anlatır: Ben başımı çevirip bu genç kadına baktığım zaman sanki kara bulutlar arasından bir ay görmüş gibi oldum... Kara kaş ve kara gözlerini çerçeveleyen aydınlık, zarif, manalı bir yüz beni adeta şaşırttı. O zamanlar sokağa yalnız çıkamayan, hele dükkanlara giremeyen bir kadın nasıl pervasız, çekinmeden buraya gelebiliyordu! Aldığı boya ve fırçaları çantasına yerleştiren bu hanım, Hakkı Bey'e bir Avrupalı gibi selam vererek mağazadan ayrıldı."
Malik Aksel, İstanbul'un Ortası, İstanbul 1977, ss. 103-104
"Geçen hafta davet edildiğimiz değerli sanatçımız Mihri Hanım'ın sergisini ziyaret ettik. (...) Her tablosunun önünde, adeta içine gömülürcesine geçirdiğimiz dakikalar, yaşamımızın en önemli anları oldu. "
(Türk Kadını Dergisi)
"Mihri Hanım'ın Resim Meşheri" Türk Kadını Dergisi'nde. Mihri Hanım'ın 1918 yılında açtığı kişisel sergisi hakkındaki haberi günümüz Türkçesine aktaran Mahinur Tuna, Mihri Hanım'ın Resim Sergileri ve Boş Kalan Çerçeveler, Facebook, 2007, erişim 21.12.2008)
Genç Kadın dergisinin "Sanat Hayatı" bölümünde yer alan "Şişlide Resim Sergisi" başlıklı 24 Ekim 1918 yazı, Mihri Hanım'ın bir diğer sergisinin haberini veriyor:
"Kız Güzel Sanatlar Okulu'nun öğretmenlerinden Mihri Hanım dört senelik bir zaman içerisinde ortaya koyduğu eserlerini halka sunmak üzere bir sergi açtı. Sergi özel bir konutta, çok mutlu, içtenlikli ve alçak gönüllü bir havada geçti. (...) Sergiyi ziyaret eden herkes, genellikle ve hemen (...) övgülerden önce, ne kadar şaşırdıklarını belirterek: 'Bizde bir kadın sanatçının kişisel girişimleriyle, ülkemizin en yabancı olduğu bir alanda bu kadar başarı göstermesi olağanüstü bir şey' diyorlardı. Bu belki çevresini sürekli aşağı gören, kadının konumunu aşağılamaktan zevk alan, kötümser bir ruh halinden kaynaklanmış bir yargıdır. (...) Bizim kanımıza göre "yerel ve ulusal" olan, (...) yalnız ressamlarımıza değil şairlerimize de örnek olan Mihri Hanım, gerçekte iyi bir ruh bilimci ve düşünürdür."
(Genç Kadın)
Mahinur Tuna, "Mihri Hanım'ın Resim Sergileri ve Boş Kalan Çerçeveler", Facebook.com, 21.12.2007, erişim 21.12.2008.
Sergileri
- 1928 George de Maziroff Galerisi, New York, kişisel sergi
Eserlerinin bulunduğu koleksiyonlar
Resim ve Heykel Müzesi, İstanbul
Rezan Has Müzesi, İstanbul
Ödülleri
Üyelikleri
Eğitimi
Sosyal sorumluluk projeleri
1917 yılında İnas Sanayi-i Nefise Cemiyeti'ni (güzel sanatlar kadın derneği) kurdu. Bu cemiyete maddi katkı sağlamak amacıyla sergi düzenledi.
Akraba ve Dostları
- Annesi:Fatma Neşedil Hanım
- Babası: Mehmet Rasim Paşa (anatomi uzmanı, öğretim üyesi)
- Evlilik: Müşfik Selami İnegöllü
- Kız kardeşi:Enise Hanım (Hale Asaf'ın annesi, ressam)
- Erkek kardeşleri:Ahmet Refik (Laval), Ahmet Selman Açba, Ahmet Süheyl Açba, Ahmet Melih Açba
- Yeğeni:Hale Asaf (ressam)
- Dostları:Ahmet Şükrü ([Bayındır], İttihat ve Terakki liderlerinden, II. Meşrutiyet döneminde Maarif Nazırı), Mehmed Cavid Bey (İttihat ve Terakki liderlerinden, II. Meşrutiyet döneminde Maliye Nazırı), Salih Zeki Bey (matematikçi, Darülfünün-ı Osmanî [bugün İstanbul Üniversitesi] rektörü, İnas Sanayi Nefise Mektebi'nin Mihri Hanım'dan önceki ilk müdürü, Halide Edip Adıvar'ın ilk eşi), Tevfik Fikret (şair, öğretmen, yayıncı), Gabriele d'Annunzio (şair, gazeteci, yazar), Ahmet Emin Yalman (gazeteci, yazar), Hüseyin Cahit Yalçın (gazeteci, yazar, çevirmen, politikacı), Rıza Tevfik (şair, felsefeci), Mehmet Cavit Bey (İttihat ve Terakki Partisi liderlerinden), İbrahim Çallı (ressam), Cemil Cem (diplomat, karikatürist, yayıncı), Renato Brozzi (heykeltraş), Güzin Duran (ressam), Feyaman Duran (ressam), Abdülhak Hamit (şair, oyun yazarı), Lüsyen Hanım, Leyla Turgut (mimar)
Anısını Yaşatan Projeler
2019 - Toplumsal Tarih dergisi Mihri Hanım sayısı hazırladı
Toplumsal Tarih dergisi Mart 2019 tarihli 303. sayısında "Mihri: İstanbul'dan New York'a Bir Kadın Ressamın Portresi" başlıklı özel dosyada "büyük bir dönüşüm sürecinden geçilen 2. Meşrutiyet-erken Cumhuriyet dönemlerinde kadınların toplumsal hayattaki artan görünürlüğünün bir simgesi olan Mihri Hanım'ın hayatını" inceledi.2019 - Mihri Hanım anısına ilk sergi düzenlendi
SALT Galata "MİHRİ: MODERN ZAMANLARIN GÖÇEBE RESSAMI" isimli çalışmayla, Mihri hakkındaki ilk sergiyi 7 Mart - 9 Haziran 2019 tarihleri arasında sundu.
Araştırmacılar
Özlem Gülin Dağoğlu ve Gizem Tongo
Katkıda bulunanlar
Lorans Tanatar Baruh ve Farah Aksoy (SALT) ile Ahmet Ersoy
Tasarım
Emirhan Altuner ve Özgür Şahin (SALT)
2019 - "Kim Mihri" film projesi
Araştırmacı Berna Gençalp "Kim Mihri" film projesinin trailerini tamamladı.
Ressam Mihri konulu bu belgesel projesindeki gelişmeler, projenin sitesi olan www.kimmihri.com adresinden takip edilebilir.
2005 - Mihri adını yaşatmak için dernek
Mihri Hanım'ın anısını yaşatmak amacıyla İstanbul Kadın Ressamlar Derneği kuruldu.
2004 - Mihri (Müşfik) Hanım Retrospektifi
Mihri Hanım'ın ölümünün 50. yılı nedeni ile 2004 yılında Eczacıbaşı Sanal Müzesi, Burcu Pelvanoğlu küratörlüğünde Mihri (Müşfik) Hanım Retrospektifi düzenlendi.
1998 - Anısına tiyatro senaryosu
Selim İleri, Mihri Rasim, Ölü bir Kelebek, oyun, iki perde, 1998.
Hakkında Yazılanlar
- Ayşegül Özbek, "Ressam Mihri'nin İzinde Bir Proje: Kim Mihri", BİANET, http://www.sanalmuze.org/retrospektif/view.php?type=2&artid=406.
- Burcu Pelvanoğlu, "Osmanlıdan Cumhuriyet Türkiyesi'ne Kadının Konumu ve Kadının Sanatçı-Birey Olarak Öne Çıkması", sanalmuze.org, http://www.sanalmuze.org/Sergiler/view.php?type=1&artid=406.
- "Mihri Müşfik Hanım", tureckieopwiesci.wordpress.com, 2.11.2011, http://tureckieopowiesci.wordpress.com/2011/11/02/mihri-musfik-hanim-2/.
- Selim İleri, "Hayal ve Hakikat Çerçevesinde", Zaman Gazetesi, 22 Ekim 2011, http://www.zaman.com.tr/yazar.do?yazino=1193230 (Erişim 8.1.2012).
- Sevil Dolmacı, "Sanat Tarihinde Tutkularıyla Anarşist Bir Kadın: Mihri Müşfik", Artist Modern, 2009 01/96, ss. 64–67. (Aynı makale lebriz.com web sayfasında da yayımlanmıştır. Erişim 21.2.2012) http://lebriz.com/pages/lsd.aspx?articleID=351§ionID=2&lang=TR&bhcp=1.
- Esen Karadağ, Cumhuriyet Dönemi kadın sanatçıların resim öğretimindeki rolü, Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 2008. http://www.belgeler.com/blg/1g5j/cumhuriyet-donemi-kadin-sanatcilarin-resim-ogretimindeki-rolu-the-role-of-women-artists-in-teaching-art-in-republic-period (Erişim 8.2.2012).
- Mahinur Tuna, İlk Türk Kadın Ressam Mihri Rasim (Müşfik) Açba, As Yayın, İstanbul, 2007.
- Mahinur Tuna, "Mihri Hanım'ın Resim Sergileri ve Boş Kalan Çerçeveler", Facebook.com, 21.12.2007, http://www.facebook.com/groups/136878023019085/permalink/344138192293066/ (erişim 21.12.2008).
- Ayşegül Demirbulak, Çağdaş Türk Resminde Otoportreler, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Sanatı Anabilim Dalı, İstanbul, 2007, http://www.belgeler.com/blg/15jh/cagdas-turk-resminde-otoportreler-self-portraits-in-contemporary-turkish-art.
- Emine Seyran, Mihri Müşfik Yaşamı ve Sanatı, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Sanatı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2005. http://www.belgeler.com/blg/15ls/mihri-musfik-yasama-ve-sanati-mihri-musfik-s-life-and-his-art (Erişim 8.2.2012).
- "Türk resim sanatında bir öncü", arkitera.com, 2004, http://v3.arkitera.com/v1/sanat/2004/02/haberler/turk.htm.
- H. Banu Konyar, Osmanlı'da kadın hareketi: Değişen kadın imgesi ve Mihri Hanım http://akademik.maltepe.edu.tr/~bkonyar/konyar-mihri%20han%A6-m.pdf (Erişim 8.2.2012).
- Ahmet Kamil Gören, "Mihri (Müşfik) Hanım (1886-1954)", Türkiye'de Sanat, 1999, Sayı:39, ss. 24-31.
- Seyfi Başkan, Osmanlı Ressamlar Cemiyeti, Ankara 1994.
- Malik Aksel, İstanbul'un Ortası, İstanbul 1977.
Kaynakça
Mihri Hanım tanıtım sayfasında yararlanılan kaynaklar
- Bkz. Hakkında Yazılanlar maddesi
Mihri Hanım tanıtım sayfasındaki görseller için kaynak
- Mahinur Tuna, İlk Türk Kadın Ressam Mihri Rasim (Müşfik) Açba, As Yayın, İstanbul, 2007.
Teşekkür
İstanbul Kadın Müzesi® (İKM) Burcu Pelvanoğlu'na ve Mahinur Tuna'ya, Mihri Hanım tanıtım sayfasındaki katkıları nedeniyle teşekkür eder.
©2012 Meral Akkent