İstanbul Kadın Müzesi

Konu Başlıkları

Galeri

Opera

Daha ilkokul yıllarında hikâyeler yazar, yazdıklarımı resimlerdim. Şiirler okur, kendi kendime şarkılar söylerdim. Güzel Sanatlar Akademisi Namık İsmail Atölyesi'nde resim eğitimi alarak resim yapmaya da başladım. Tiyatro eğitimi aldığım Darülbedayi Tiyatro Okulu'ndan sonra sesimi konservatuardaki, yani o zamanki adıyla Dar'ül Elhan'daki ilk şan hocası sopranı Nimet Vahit Hanıma dinlettim. Nimet Vahit Hanım'ın şan sınıfında benim ruhumu sürükleyen, bende alev haline gelen o sanat aşkıyla derslere başladım.

19 Haziran 1934 tarihinde Adnan Saygun'un bestelediği ilk Türk operası "Özsoy'da" Ayşim rolünü oynadım. Ulu Anne rolünü öğretmenim soprano Nimet Vahit Hanım, Feridun rolünü bariton Nurullah Şevket Taşkıran oynuyordu. Dans ve koreografiyi Selma ve Azade Selim Sırrı üstlenmişlerdi. Koroyu Halil Bedii Yönetken yönetiyordu.

Berlin Yüksek Müzik Akademisi Opera bölümüne devlet bursu ile gönderildim. Öğrenciliğim devam ederken, 22 Haziran 1939'da Richard Strauss'un 75. Doğum Yılı Festivali'nde, Berlin Akademisi Eski Apollon Operasında, Richard Strauss'un Ariadne auf Naxos operasında, Ariadne rolüyle sahneye çıktım.

Nisan 1941'de Ankara'da profesyonel anlamda ilk opera gösterisi olan Tosca operasında Karl Ebert yönetiminde oynadım.

1999 yılında New York City Lincoln Center'da, Robert Wilson'un rejisörlüğünü yaptığı, Umberto Eco'nun eseri 'The Days Before. Death, Destruction and Detroit III' adlı oyunda, Tristan ve Isolde Operası'ndan, Isolde'nin, "Aşk Ölümü" aryasını söylediğimde 89 yaşında idim.

Benim ruhum çok canlı. Sanat aşkı var bende. Sürekli birşeyler yaratıyorum. Babamın konservatuvarı bırakmam için yazdığı mektubuna cevaben 18 yaşında yazdığım mektupta, 'benim ruhumu sürükleyen, bende alev haline geçen birşey var; o da sanat aşkıdır, bunu bilesiniz, ölsem de mezarımda selvi ağaçları söyler.' diyerek sanattan asla vazgeçmeyeceğimi vurguluyorum.

Hakikaten de bu yaşa geldim, hala vazgeçmiyorum. Sanatın yaşı yok, 90'da da, 9 yaşında da olur. Bu ruhi bir mesele. Ve bu aşk, merak beni genç ve enerjik tutuyor. Çünkü beni sevindiriyor. Aşık olmak da insanı sevindirir.
(Semiha Berksoy)

Semiha Berksoy ve Reji

Semiha Berksoy, 1946 yılında Ankara Devlet Operası'nın kurulmasında Carl Ebert ile birlikte görev almış ve Carl Ebert'in reji asistanı olarak görev yapmıştır.

Süreyya Operası'nda primadonna olarak sahneye çıktığı operetler

• Emir
• Çardaş Fürstin (Csárdásfürstin, Emmerich Kálmán)
• Maskot (La Mascotte, Edmond Audran)
• Leblebici Horhor Aga (Dikran Cuhaciyan, Tekfor Nalyan)

Semiha Berksoy ve Resim

Resimlerim hayatımı yansıtıyor.

Ne hissediyorsam onun resmini yapıyorum. Kiminde çocuk gibiyim, kiminde melek, kiminde şeytan... Melekliğim, karşılık beklemeden sevmemden geliyor. Sevince, melekleşiyorum, sevince çocuk saflığına kavuşuyorum... Şeytanlığım ise, sevdiğimi bırakıp gidebilmem. Sanatım için çekip giderim, gidebilirim... Bana şeytanlığı yaptıran sanat aşkı.
(Zeynep Oral, "Nice Yıllara Semiha Berksoy...", 2. 11. 2001, zeyneporal.com)

Sergileri

(Seçki)

• 16.09.2011- 22.01.2012Hayal ve Hakikat, İstanbul Modern, İstanbul
• 2011Doğumunun 101.Yılında Semiha Berksoy, Çırağan Palace Kempinski Sanat Galerisi, İstanbul
• 12.02.2010 - 21.3.2010100. doğum günü nedeniyle Kazım Taşkent Sanat Galerisi, Sermet Çifter Salonu, İstanbul
• 12.11.2009 - 17.01.2010İstanbul Next Wave, Akademie der Künste, Berlin, Almanya
• 12.11.2009 - 17.01.2010Istanbul Next Wave. Gleichzeitigkeit – Parallelen – Gegensätze, Martin Gropius Bau, Berlin, Almanya
• 13.09.2007 - 09.12.2007Gender Battle, CGAC Santiago de Compostela, İspanya
• 18.10.2006 - 02.02.2007Venedik-İstanbul, İstanbul Modern
• 12.06.2005 - 06.11.2005Always a Little Futher, 51. International Art Exibition, Venedig 2005, İtalya
• 16.05.2003 - 28.09.2003Blut / Honig – Zukunft ist am Balkan, Sammlung Essl Museum, Klosterneuburg, Almanya
• 05.07.2010 - 01.10.2000Zeitwenden – Rückblick und Ausblick Kunstmuseum Viyana, Avusturya
• 1999Zeitwenden – Rückblick und Ausblick, Museum Moderner Kunst Stiftung Ludwig 20er Haus, Kunstmuseum, Bonn, Künstlerhaus, Bonn, Almanya
• 1998 Manifesta 2 – European Biennial of Contemporary Art, Luxembourg
• 04.10.1997 - 09.11.19975. İstanbul Bienali, İstanbu
• 1995 New York
• 1974Ankara Devlet Resim Heykel Galerisi, kişisel sergi, Ankara
• 1972 Türk Turizm Bürosu, kişisel sergi, Paris
• 1969 Lützowhaus, Berlin, Almanya

Eserlerinin bulunduğu koleksiyonlar

(Seçki)

• Resim Heykel Müzesi, İstanbul
• İstanbul Modern, İstanbul

Semiha Berksoy ve Tiyatro

(Seçki)

• 1930 Darülbedai Tiyatro Okulu
  Kafatası (Nazım Hikmet)
• 1932Yalova Türküsü (Müzik: Ferit Alnar)
• 1933Hile ve Sevgi (Friedrich Schiller)
• 1934 Şehir Tiyatrosu oyuncusu
  Lüküs Hayat (Ekrem ve Cemal Reşit Rey)
  Yarasa Opereti (Johann Strauss)

Semiha Berksoy ve Sinema

(Seçki)

• 932İstanbul Sokaklarında (In the Istanbul Streets), Rejisör Muhsin Ertuğrul (ilk sesli Türk filmi)
• 1933Söz Bir, Allah Bir, Rejisör Muhsin Ertuğrul
• 1956Büyük Sır (The Big Secret), Rejisör Cahide Sonku
• 1991Ateş Üstünde Yürümek, Rejisör:Yavuz Özkan
• 1993Karanlık Sular (The Serpent's Tale), Rejisör: Kutluğ Ataman

Yazar Semiha Berksoy

Kitapları

• 1935Mezardan Gelen Mektup, öykü, İstanbul
• 2006Semiha Berksoy – Fikret Mualla, İki Aykırının Mektupları, İstanbul,

• 1961"Bursa'da Fatih'in Doğduğu Ev" ve "Yeşil Camii" tablolarıyla Ankara Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi resim sergisi ödülü
• 1963 Opera Sezonunda, Kültür Bakanlığı Semiha Berksoy 30. Sanat Yılı Jübilesi kutlamaları
• 1984 "Atatürk Opera Ödülü' Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı tarafından, kamu sektöründe görev alan İLK Kadın Opera Sanatçısı olması nedeniyle
• 1998Devlet Sanatçısı
• 1998"75. Yılda 75 Başarılı Kadın'' Mimoza Kadın Dergisi Ödülü
• 2000 T.C Kültür Bakanlığı Semiha Berksoy 72. Sanat Yılı Kutlaması.

• 1939 Berlin Devlet Yüksek Müzik Akademisi Opera bölümü (birincilikle mezuniyet)
• 1929 Güzel Sanatlar Akademisi Namık İsmail atölyesi ve Refik Epikman ile İsmail Hakkı Toygur Seramik Atölyesinde resim ve heykel çalışmaları
  Dar'ül Elhan (bugünkü İstanbul Belediyesi Konservatuarı), Nimet Vahit'in Şan sınıfı
  Darülbedayi tiyatro okulu
  İstanbul Kız Lisesi
  Kadıköy İlkokulu

• Annesi:Fatma Saime (ressam)
• Babası:Ziya Cenap Berksoy (maliye katibi, şair)
• Kızı: Zeliha Berksoy (tiyatro sanatçısı, üniversite öğretim görevlisi)
• Evlilik:Ercüment Siyavuşoğlu
• Dostları:Lütfullah Sururi (tiyatro sanatçısı), İrma Toto -Karaca (tiyatro sanatçısı), Cemal Reşit Rey (besteci, piyanist), Nazım Hikmet (şair), Ruhi Su (tenor, Türk halk müziği yorumcusu, saz ustası), Rabia Erler (Ankara Devlet Operası ilk sopranolarından), Mesude Çağlayan (Ankara Devlet Operası ilk sopranolarından), Turgut Zaim (ressam), Fikret Mualla (ressam), Celal Esad Arseven (Ressam, milletvekili), Eşref Üren (ressam, yazar), Mithat Fenmen (besteci, piyanist), Bedia Muvahhit (tiyatro ve sinema sanatçısı), Carl Ebert (tiyatro ve opera rejisörü), Wolfgang Wagner (rejisör, Bayreuther Festspiele yöneticisi), Emel Korutürk (ressam), Türkan Saylan (araştırmacı doktor, International Lepra-Union'un ve Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği'nin kurucusu, yazar), Meltem Cumbul (tiyatro ve sinema sanatçısı), Mengü Ertel (grafiker), Onat Kutlar (yazar, şair, sinefil), Ferit Edgü (yazar, şair, sanat eleştirmeni), Bedri Baykam (ressam), Dikmen Gürün (akademisyen, yazar, tiyatro eleştirmeni), Genco Erkal (tiyatrocu), İlber Ortaylı (tarihçi), Nejla Fertan (avukat), Yaşar Kemal (yazar), Nejat Uygur (tiyatro sanatçısı), Zeynep Oral (gazeteci, yazar)

İstanbul Kadın Müzesi'nin Semiha Berksoy'a 110. doğum günü armağanı videosu

• Semiha Berksoy Sanal Müzesi: http://www.semihaberksoymuzesi.com
• Semiha Berksoy web sayfası: http://www.semihaberksoy.com/
• Semiha Berksoy Opera Vakfı: http://www.semihaberksoyoperavakfi.org/
• TRT Semiha Berksoy Belgeseli: http://www.youtube.com/watch?v=7q1kbXPAOpo
• Opera Türkiye web sayfası: http://www.operaturkiye.com/wp1/index.php/kimdir/1-soprano/semiha-berksoy.html/
• semiha b. unplugged: Bir Kutluğ Ataman video projesi: http://www.saatleriayarlamaenstitusu.com/site/artworks/work/29/
• "Ben Yaşardım Aşk ve Sanatla" sergisi: 12 Şubat - 12 Mart 2010, Kâzım Taşkent Sanat Galerisi ve Sermet Çifter Salonu, İstanbul, Semiha Berksoy'un 100. doğum günü nedeniyle sergi.
• I Lived On Art, I Lived On Love - Ben Yaşardım Aşk ve Sanatla sergisi kataloğu, Yapı Kredi Yayınları, 2010.
• "Ben Yaşardım Aşk ve Sanatla" sergisi: 25 Mayıs - 25 Temmuz 2010, Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi, İzmir, Semiha Berksoy'un 100. doğum günü nedeniyle İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Ege Çağdaş Eğitim Vakfı ortaklaşa çalışması.

• Sezin Aydemir, "Nâzım Hikmet'in Çeviri Serüveni-I: Tosca'dan Tolstoy'a: 'Toskalığın lüzumu yok'", t24.com.tr, 16.08.2018. (Erişim 21.08.2018)
• Faruk Bildirici, "Zeliha Berksoy", Hürriyet Pazar, 1.5.2011. (Erişim 22.2.2012)
• Halüsinasyon Duvarı, Sergi kataloğu, 13.11.2014-10.01.2015 Galerist Tepebaşı, 2014. (Erişim 22.2.2015)
• Faruk Bildirici, "Zeliha Berksoy", Hürriyet Pazar, 1.5.2011. (Erişim 22.2.2012)
• Hüseyin Baloğlu, "Zeliha Berksoy: Müze İşi Zor Ama Direnmemizin Sebebi Semiha Berksoy'un Sanatsal Gücüne İnanmamızdır", Lebriz Sanal Dergi, 21.1.2011, http://lebriz.com/pages/lsd.aspx?lang=TR&sectionID=3&articleID=866&bhcp=1
• Cem Erciyes, "Semiha B. Nerede?", Radikal, 10.3.2010, http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalYazar&ArticleID=984721&Yazar=CEM-ERCIYES&CategoryID=113 (Erişim 22.2.2012).
• Semiha Berksoy "Ben Yaşardım Aşk ve Sanatla", İstanbul, 2010.
• Semiha Berksoy'un 100. doğum günü nedeniyle Kazım Taşkent Sanat Galerisi, Sermet Çifter Salonundaki sergi filmi : http://www.ekavart.tv/sergiler/diger/ben-yasardim-ask-ve-sanatla-semiha-berksoy ve http://www.beyoglu.bel.tr/beyoglu/yasam.aspx?SectionId=65&ContentId=14942 (Erişim 22.2.2012).
• Dikmen Gürün (ed), Ateş Kuşu Semiha Berksoy,T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2010
• İstanbul Devlet Opera ve Balesi 2009-10 sezonu Semiha Berksoy'u anma konseri haberi, http://www.dailymotion.com/video/xddszh_ydob-2009-10-sezonu-semiha-berksoy_music
• Adem Dursun, "Zeliha Berksoy," Aralık 2008, Tiyatroonline.com, http://www.tiyatronline.com/haberler/ayin-soylesisi/159/zeliha-berksoy.html
• Nazım Hihmet Ran, Nazım Hikmet ve 'Tosca'sı Semiha Berksoy (Mektuplar), İstanbul, 2008
• Gökhan Akçura, Mavi Gözlü Dev ve Tosca, 26.10. 2008, Star Gazetesi, http://www.stargazete.com/yazar/gokhan-akcura/mavi-gozlu-dev-ve-tosca-haber-141254.htm (Erişim 22.2.2012).
• Ali Konyalı, Bir Soprano ile uçmak, SkyLife, 10/2007, http://www.thy.com/tr-CY/corporate/skylife/article.aspx?mkl=601 (Erişim 22.2.2012). Ve http://www.turkishairlines.com/de-de/skylife/2007/november/articles/flying-with-a-soprano.aspx (Erişim 22.2.2012).
• İki aykırının mektupları, blog.milliyet.com, 5.11.2007, http://blog.milliyet.com.tr/iki-aykirinin-mektuplari/Blog/?BlogNo=73968 (Erişim 22.2.2012).
• İlknur Tunçdemir, "Cumhuriyetin ilk yıllarında Türk opera sanatında bir öncü kadın sanatçı ve ressam: Semiha Berksoy (1910- 2004), Bildiri, Tabuları Aşmak, 26- 28 Nisan 2006, 2. Uluslararası Kadın Araştırmaları Konferansı, Doğu Akdeniz Üniversitesi Kadın Araştırmaları Ve Eğitim Merkezi, Gazimagusa, Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, http://www.muzikegitimcileri.net/bilimsel/bildiri/I-Tuncdemir_5.html (Erişim 22.2.2012).
• Zeynep Güler, "Berksoy'un 26 Yapıtı Venedik Bienali'nde", Sabah Gazetesi, 18.6.2005.
• Anonim, "Aklına koyduğunu mutlaka yapardı", Milliyet, 3.8.2004, http://www.milliyet.com.tr/2004/09/03/pazar/paz15.html
• "Semiha Berksoy", elle.com, http://www.elle.com.tr/semiha_berksoy_HaberDetay/260.aspx?0.Page (Erişim 22.2.2012).
• "Semiha Berksoy N.Y. Times'ta", Hürriyet, 22.08.2004, http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/ShowNew.aspx?id=251554 (22.2.2012).
• Şebnem Arsu, "Semiha Berksoy, 94, Turkish Star of Opera and Art, Dies", NYTimes, 23.8.2004, http://www.nytimes.com/2004/08/23/arts/music/23berksoy.html?fta=y (Erişim 22.2.2012). "Kibele'de Semiha Berksoy, Retrospektif Sergisi", 16 Ekim- 05 Ekim 2003, İş Bankası İşte Genç Dergisi, İstanbul, 18 Aralık 2003
• Ayça Şen, "Milenyumun divası", Radikal, 11.8.2003, http://www.radikal.com.tr/ek_haber.php?ek=cts&haberno=2717 (Erişim 22.2.2012).
• Zeynep Oral, "Nice Yıllara Semiha Berksoy...", 2. 11. 2001, zeyneporal.com, http://www.zeyneporal.com/yazilar/2000/2_kasim_2000.htm (Erişim 22.2.2012).
• Semiha Berksoy, "1935-2001 Nazım'a armağan", hürriyetim.com, 14.2.2000, http://dosyalar.hurriyet.com.tr/ozel/turk/01/02/14/ozehab/39oze.htm (Erişim 22.2.2012). (Semiha Berksoy, bu yazıda Mezardan Gelen Mektup adlı öyküsünün arka planını anlatmaktadır.)
• Emre Yalçın, "Cumhuriyet Dönemi'nin İlk Lirik Sahne Eseri: Özsoy Operası (II), Hürriyet Gazetesi, Agora/Müzik, 11.12.2000
• Doğan Hızlan, "Semiha Berksoy'da Türkçe Madam Butterfly", Hürriyet Gazetesi, 9 Kasım 2000.
• "Kutluğ Ataman ile Söyleşi", antibellek.org, 1999, http://www.anibellek.org/?p=469 (Erişim 22.2.2012).
• Filiz Ali, "Dünyadan ve Türkiye'den müzisyen portreleri, Cumhuriyet, 30.5.1990.
• "Semiha Berksoy (1910 - 2004)", http://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=3185 (22.2.2012).
• Ertuğrul Akın, "Semiha Berksoy, a Turkish Opera singer and artist", http://www.youtube.com/watch?v=8P9i6wr8rdY (22.2.2012).

Semiha Berksoy tanıtım sayfasında yararlanılan kaynaklar:

• İlknur Tunçdemir, "Cumhuriyetin ilk yıllarında Türk opera sanatında bir öncü kadın sanatçı ve ressam: Semiha Berksoy (1910- 2004), Bildiri, Tabuları Aşmak, 26- 28 Nisan 2006, 2. Uluslararası Kadın Araştırmaları Konferansı.
• Semiha Berksoy Sanal Müzesi: http://www.semihaberksoymuzesi.com
• Semiha Berksoy web sayfası: http://www.semihaberksoy.com/
• "Semiha Berksoy", elle.com, http://www.elle.com.tr/semiha_berksoy_HaberDetay/260.aspx?0.Page
• TRT Semiha Berksoy Belgeseli: http://www.youtube.com/watch?v=7q1kbXPAOpo

Semiha Berksoy tanıtım sayfasındaki görseller için kaynaklar

• Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi
• http://tr.wikipedia.org/wiki/Semiha_Berksoy
• Semiha Berksoy Sanal Müzesi: http://www.semihaberksoymuzesi.com
• Semiha Berksoy web sayfası: http://www.semihaberksoy.com/