İstanbul Kadın Müzesi

Konu Başlıkları

Galeri

Beste

Adı çeşitli kaynaklarda Kasia, Kassiane, Kassiani, Casia, Ikasia, Cassia, Cassiane, Kassiana, Kassianh, Ikasia veya Eikasia olarak da yazılan Kassia, eserleri günümüze kadar ulaşan dünyanın bilinen ilk kadın bestecidir. Bizanslıdır. Besteleri dini müzik türündedir. Kassia'nın bestelediği 50 ilahiden 33'ü günümüze ulaşmıştır. Bestelediği ilahiler, Hristiyan Doğu Kilisesi'nin litürjik kitaplarına alınmış ve ilahileri dini törenlerde halen kullanılmaktadır.

Kassia, zeki, iyi eğitimli, iyi konuşma yeteteğine sahip, güzel ve özgür düşünceli bir kadın. Öylesine özgür ki, 823 yılında gelin adayı olarak sunulduğu grupta, keskin teolojik bilgisiyle Bizans İmparatoru Theophilos'un düşüncelerindeki çelişkileri, ona cesaretle göstermekten çekinmedi.

826 ya da başka kaynaklara göre 830 yılında, İmparator Theophilos, evleneceği kızı seçmesi için kendisine sunulan grup içinden, yaşıtı olan Kassia'ı beğenir. Kassia, İmparatorun kendisiyle (belki de) teolojik bir sohbet başlatma amaçlı, "Kötülükler dünyaya kadınla gelmiştir" sözüne karşılık, "İyilikler dünyaya kadınla gelmiştir" cevabını verir.

Theophilos, "Kötülükler dünyaya kadınla gelmiştir" ifadesiyle Havva'nın Adem'e verdiği elma nedeniyle Cennet'ten kovulmaları konusuna işaret ederken, Kassia da "İyilikler dünyaya kadınla gelmiştir" cevabıyla Meryem Ana'ya işaret etmiştir. Kassia'nın zeki cevabından rahatsız olan Theophilos, aynı grupta bulunan ve saygıyla susmayı tercih eden başka bir adayla evlenir. Bu aday Theodora II adıyla imparatoriçe olur.

Kassia 843'te, kişisel servetiyle kendi adıyla anılan bir manastır kurdu ve yönetimini üstlendi. Burada çalışarak, besteler yaparak, yazarak ve düşünerek yaşamını sürdürdü.

Kassia, manastırını İstanbul'un yedinci tepesi olan Xerolophos'ta kurmuştu. Bu bölge, Konstantin Surları yakınında olan ve günümüzde Samatya, Çapa, Cerrahpaşa olarak bilinen bölgedir.

Kassia düşündüğünü dile getiren bir şair, filozof, manastırını başarıyla uzun yıllar yöneterek idare becerisini kanıtlamış bir yönetici, toplumdaki gelişmeleri izleyen bir muhalif ve bir aktivisttir. Dolayısıyla yaptıkları ve yazdıklarıyla 2020'li yılların kadınlarına halen bir çok konuda değebilen bir kişiliktir.

Hakkındaki biyografik verilerin çok az olmasına ve eserlerinin sadece bir kısmının günümüze ulaşabilmesine rağmen, özellikle litürjik olmayan şiirlerinde Kassia'nın kişiliği hakkında bilgiler bulmak mümkündür. Bu şiirler, Kassia'nın son derece iyi eğitimli ve entelektüel yeteneklere sahip bir kadın olduğunu gösterir. Şiirinin her satırı "Nefret ediyorum" ifadesiyle başlayan bir yazar, yaşadığı toplumla ilgili gözlemlerini, beğeni ve eleştirilerini ifade etmekten çekinmeyen, dikkatli bir kadına işaret eder.

Bizans toplumunda, kadınlar biyolojik, entelektüel ve ahlakî olarak erkeklerden aşağı statüde görülmekteydi. Kassia, manastırların kadınları özgürleştiren potansiyelini, cinsiyet ve din kesişiminde kullanma becerisini gösterdi. Kendini konumladığı bu alanda, eylemlerinde ve yazılarında meydan okuyan bir yol bulabildi. Kassia için, hatta feminist bir ilahiyatçı tanımı da yapılabilir.

Eserleri
(Seçki)

• "Petron ke Pavlon" 2009 yılında Theatinerkirche'de (Münich) Voca Me Grubu'nun seslendirdiği Kassia'nın "Petron ke Pavlon" parçasını dinlemek için tıklayınız
• "O Phariseos"
  "O Phariseos" parçasını dinlemek için tıklayınız
• "E ton leipsanon sou thike" parçasını dinlemek için tıklayınız
• "E' gapesas Theophore"
  "E' gapesas Theophore" parçasını dinlemek için tıklayınız
• "E ton leipsanon sou thike"

Şiir

Besteleri yanında Kassia'ya ait olduğu saptanan seküler şiirleri de bulunmaktadır. İkişer dizeden oluşan kısa şiirleri, Kassia'nın feminist felsefesinin ana hatlarını, ilahilerinden daha fazla vurgulamaktadır.

NEFRET EDİYORUM
Öfkeliyi kınayan katilden, nefret ediyorum.
Zinayı yargılayan, zina yapandan nefret ediyorum.

Cüzzamlıyı dışlayan cüzzamlıdan, nefret ediyorum.
Kendini filozof sanan aptaldan, nefret ediyorum.

Başkasından emir alan yargıçtan, nefret ediyorum.
Fakirmiş gibi şikayet eden zenginden, nefret ediyorum.

Zenginmiş gibi övünen fakirden, nefret ediyorum.
Rahatça uyuyan borçludan, nefret ediyorum.

Sözleriyle ortamı etkileyen yalancıdan, nefret ediyorum.
İçen ve daha da isteyen sarhoştan, nefret ediyorum.

Gençlerle oynayan yaşlı adamdan, nefret ediyorum.
Tembellerden ama özellikle de uykuculardan, nefret ediyorum.

Açık saçık konuşan utanmazdan, nefret ediyorum.

Uygun olmayan zamanda gevezelik yapandan, nefret ediyorum.
Konuşmak gerektiğinde sessiz kalandan, nefret ediyorum.

Her şeyi kabul edenden, nefret ediyorum.
Her şeyi kendini yüceltme uğruna yapandan, nefret ediyorum.

Sözleriyle herkesi cesaretlendirmeyenden, nefret ediyorum.
Araştırmadan konuşandan, nefret ediyorum.

Hiç bir şey bilmeden öğretenden, nefret ediyorum.
Cimriden, özellikle de zengin cimriden nefret ediyorum.

Arkadaşlarına hemen iftira atandan, nefret ediyorum.

------------ ۝ ------------

STUPIDITY // AKILSIZLIK
Yoktur kesinlikle tedavisi akılsızlığın
Biter ancak ölünce.

***
Kibirlenir onurlandırılınca akılsız,
Övüldüğünde ise artar daha da kendine güveni.

***
İmkansızsa nasıl ki, bükmek büyük bir sütunu,
Olanaksızdır değiştirmek de akılsızı.

***
Daha da aptalcadır akılsızın bilgisi;
Tıpkı domuzun burnuna takılmış bir çıngırak gibi.

***
Korkunçtur akılsızın biraz bilgili olması,
Daha da kötüdür olması bir konuda fikri,
Eğer ki bu kişi hem genç hem de güçlü konumdaysa,
Tam bir felakettir bu işte, vah ki vah...

***
Akıllı gibi davranmaya kalkarsa akılsız kişi eğer
Nerelere kaçmalı, saklanmalı, buna nasıl dayanmalı?

***
Keşke akılsız hiç doğmasa
Doğmuşsa ama, yeryüzünde pek dolaşmasa!

------------ ۝ ------------

DOSTLUK
Ver cömertçe dostluğunu seven dosta
Değerbilmezle yitirme zaman.

***
Az, çoktur, değerbilir dost için
Değerbilmeze ise, çok pek az görünür.

***
İstiyorsan, sevmek ve sevilmek gerçekten
Uzak dur kıskanç ve iftiracıdan.

***
Daralmışsa ruhu eğer
Rahatlar, candan dostuyla derdini paylaşan.

***
Altın gibi değer ver seni anlayan dosta,
Kaç akılsızdan yılandan kaçar gibi.

***
Dostluk edilmeye değen biri, sevgi dolu bir dostla karşılaşınca,
Sevinir hazine bulmuş gibi.

***
Dostlar, özellikle gerçek dostlar,
En değerli mücevherlerden daha değerlidir.

***
Koruyucu bir çittir, sevgisi dostun.

***
Sıkıntıdaki dostuna eşlik eden dostlar
Daha çok tat verir en lezzetli yiyeceklerden.

***
Belli eder zor zamanlar gerçek dostu,
Onlardır çünkü bu anda yanında kalan.

***
Dost bil, kandırmadan seveni,
Kandıransa düşmandır, dost değil.

***
Dostsuz zenginlik, karanlık evdir
Yoktur karanlık evde keyif.

KAYNAK
Antonía Tripolitis (Ed.), Kassia - The Legend, the Woman, and Her Work, Garland Publishing 1992.
ÇEVİRİLER
Eski Yunanca-İngilizce: Antonía Tripolitis
İngilizce-Türkçe: Meral Akkent
Türkçe çeviriler için Eski Yunanca danışmanı: Hans-Martin Dederding
Türkçe son editör: Hatice Muallâ Görkey

Babası Bizans sarayında yüksek rütbeli bir subay olan Kassia, zamanındaki yüksek sınıf ailelerinin geleneklerine uygun olarak özel eğitim aldı. Felsefe ve teoloji öğrendi.

• Annesi:Kaynaklarda belirtilmiyor.
• Babası:Asil bir aileye mensup, Bizans sarayında yüksek rütbeli bir subay (candidatos)

Kassia'ya 1211. doğum günü armağanı (2021)

Kassia videosu

İstanbul Kadın Müzesi, Kassia'nın 1211. doğum günü için, Kassia'nın dizelerinden seçmeler içeren bir video hazırladı.

Kassia müzik albümü

• Kassia, CD, Byzantinische Hymnen der frühesten Komponistin des Abendlandes, VocaMe, Christophorus-Verlag 2009 (CHR 77308).
• Voca me internet sitesinde Kassia makalesi için tıklayınız

• Duygu Ataç, "Bilinen İlk Kadın Bestecilerden, İstanbullu Kassia", www.5harfliler.com, 31.8.2016. (4.9.2016)
• Theresia Kraienhorst, "Kassia, die Frau, die zu klug war, um Kaiserin zu werden", www.dradio.de, 4-9-2011 (14.3.2012).
• Sonja Schönauer, "Zu Spielarten der Mimesis in der profanen Dichtung der Kassia", Imitatio - aemulatio - Variatio: Akten des internationalenwissenschaftlichen Symposiums zur byzzantinischen Sprache und Literatur (Wien, 22.25./10./2008), ÖAW, Wien, 2010, S. 243-252.
• Anna M. Silvas, "Kassia the Nun," in: Lynda Garland (ed) Byzantine Women: Varieties of Experience 800-1200, Ashgate, 2006.
• Touliatos, Diane (Transcription/ Arrangement), "Kassia's 'Using the Apostate Tyrant As His Tool'" Kronos String Quartet's Early Music (Lachrimae Antiquae) CD, 3' 51", 1997.
• Touliatos, Diane, "Kassia (ca. 810-ca.867)", Women Composer: Music Through the Ages, Composers Born Before 1599, eds.: Martha Furman Schleifer, Sylvia Glickman, vol. I, New York, G.K. Hall, 1996, ss. 1-24.
• Dorothee Sölle, Joe H. Kirchberger u.a., Große Frauen der Bibel in Bild und Text, Herder, 3. Aufl. 1994.
• James R. Briscoe, Historical Anthology of Music by Women, Band 1, 1987, ss. 1-2.
• Diane Touliatos-Banker, "Women Composers of Medival Byzantine Chant", College Music Symposium XXIV/ı, 1984, ss. 62-80.
• Diane Touliatos-Banker, "Medieval Women Composers in Byzantium and the West", Acta Scientifica ´Musica Antiqua`, 1982, ss. 687-712.
• "Kassia: The Byzantine Hildegard of Bingen", philobiblon.co.uk, http://philobiblon.co.uk/?p=1712 (14.3.2012).
• "Kassia die Hymnographin", heiligenlexikon.de, http://www.heiligenlexikon.de/BiographienK/Kassia_Hymnographin.html (14.3.2012).
• Diane Touliatos-Miles, "Women composers in Byzantium", hellenicest.com, http://www.hellenicnest.com/dianeII.html
• "Kassia", infioline.net, http://home.infionline.net/~ddisse/kassia.html (14.3.2012).
• Voca me internet sitesinde Kassia makalesi, http://www.vocame.de/media/VocaMe_Presse_FonoForum_09.pdf
• http://de.wikipedia.org/wiki/Kassia
• http://en.wikipedia.org/wiki/Kassia
• http://orthodoxwiki.org/Kassiani_the_Hymnographer (14.3.2012).
• http://orthodoxwiki.org/Hymn_of_Kassiani (14.3.2012).
• "Kassia die Hymnographin", www.heiligenlexikon.de. (29.11.2020)

Kassia tanıtım sayfasında yararlanılan kaynaklar

• Bkz. Hakkında Yazılanlar maddesi
• "Kassia die Hymnographin", www.heiligenlexikon.de. (29.11.2020)

Kassia tanıtım sayfasındaki görseller için kaynak:

• http://www.noten-buch.com/musiknoten/13-hymns-kassia-musiknoten-1--PRESSER492-00135
• http://www.vocame.de/de/programm/