Maryam Şahinyan
"48 yıl, 1139 kutu dolusu negatif film, 200 bine yakın görüntü ve Birinci Dünya Savaşı'ndan kalma körüklü bir kamera"
Doğum Tarihi: 1911
Doğum Yeri: Sivas
Ölüm Tarihi: 1996
Ölüm Yeri: İstanbul
Mezarı: Ermeni Mezarlığı, Şişli, İstanbul
Etkinlik Alanı
Fotoğraf
'İstiklal Caddesi'ndeki Hıdivyal Palas'ın ikinci katında topu topu 15 metrekarelik bir deponun zemininde, üzerine kitap kolileri yığılmış halde, 20 yıla yakın süredir, dokuz büyük koli içerisinde, 1139 kutu dolusu negatif film bekliyordu beni. Unutulduğu yerde, kaybolmuş halde, son bırakıldığı biçimde.
(Tayfun Serttaş, Maryam Şahinyan araştırmacısı, http://tayfunserttas.blogspot.com/2011/09/foto-galatasaray.html)
Maryam Şahinyan, yarım asır boyunca bir gün dahi aksatmadan Şişli'deki evinden yürüyerek gidip geliyor stüdyoya, her öğlen yalnızca bir kırmızı elma yiyor, siyah iş önlüğünü ve kolçaklarını hiç çıkartmadan, 1. Dünya Savaşı'ndan kalma körüklü kamerasıyla, 1985'e dek siyah beyaz fotoğraf çekmeye devam ederek, sessizce, fark edilmeden sürdürüyor bu işi. (...) Ben çok fotoğraf arşivi gördüm ama böyle çeyiz dizer gibi her birisi tek tek numaralandırılmış, aralarına pelür kâğıtları serilmiş, yarım asır boyunca dokusunda tek bir değişiklik olmayan arşiv görmedim.
(Tayfun Serttaş)
Lara Fresko, "İstanbulluları Hüzne Boğabilir", Radikal, 13.12.2011
Maryam Şahinyan, kardeşlerinden farklı olarak erken yaşta babasından stüdyo fotoğrafçılığının tüm inceliklerini öğrendi ve 1937 yılından itibaren babasının stüdyosunu tek başına işletmeye karar verdi. Bu durum, dönemin muhafazakar koşulları altında İstanbullu birçok kadın açısından tercih nedeni sayılarak stüdyoya çeşitli avantajlar sağladı ve yarım asırlık meslek hayatında, Galatasaray'da üç ayrı mekânda işlettiği stüdyosunda kesintisiz çalıştı.
(Tayfun Serttaş)
Berna Akcan, "Tayfun Serttaş İle Röportaj: Maryam Şahinyan, Foto Galatasaray", Fotoritim e-Fotoğraf Dergisi, 1/2012, http://www.fotoritim.com/yazi/tayfun-serttas-ile-roportaj--maryam-sahinyan-foto-galatasaray
Maryam Şahinyan belli ki kimseleri yargılamamış. O yüzden herkes, her nasılsa o haliyle bu kadının karşısına geçmiş. Şehrin en şık kadınları, gayrimüslim aileleri, Bolşevik Devrimi'nden kaçıp İstanbul'a sığınan Ruslar, tiyatro grupları, müzisyenler, subaylar, vaftizlik ve sünnetlik çocuklar, transeksüeller, düğün günündeki çiftler, iç çamaşırlarıyla kadınlar ve iki yandan tuttukları etekleriyle kendilerini kelebek yapan küçük kızlar..."
(Karin Karakaşlı, "Zamanı Bekleyen Fotoğraflar", Radikal 2, 11.12.2011)
Ödülleri
"Maryam Şahinyan hayatı boyunca hiç ödüllendirilmemiştir."
(Tayfun Serttaş, Maryam Şahinyan araştırmacısı)
Üyelikleri
Eğitimi
Esayan İlkokulu, İstanbul
Sainte Pulchérie Fransız Lisesi (tamamlamadı)
Sosyal Sorumluluk Çalışmaları
Farklı kurumlarda görev yapmak üzere İstanbul'a yerleşen birçok rahibe, İtalyan sör, rahip, Ermeni Kalfayan Yetimhanesi ve Anarat Hığutyun kuyr'ları (Anarat Hığutyun yardımsever dindar kadınlar kurumu) ile yakın arkadaştı ve yaşamı boyunca bu çevrelere bila ücret hizmet verdi."
(Tayfun Serttaş, Maryam Şahinyan araştırmacısı, http://tayfunserttas.blogspot.com/2011/09/foto-galatasaray.html)
Akraba ve Dostları
- Annesi: Dikranuhi Abacıyan
- Babası: Mihran Şahinyan (Foto Galatasaray fotoğrafhanesinin sahibi)
- Kız kardeşleri: Zabel Şahinyan, Araksi Şahinyan, Zıvart Şahinyan
- Erkek kardeşleri:Keğam Şahinyan, Sebuh Şahinyan, Vruyr Şahinyan
- Dedesi: Agop Şahinyan Paşa (ilk Osmanlı İmparatorluğu'nun 1877 yılındaki ilk parlamentosunda Sivas Milletvekili)
- Dostları: (Bilgiye ulaşılamadı)
Anısını Yaşatan Projeler
Foto Galatasaray Sergisi
Foto Galatasaray Sergisi, 22.11.2011 - 22 .1. 2012, SALT Galata, İstanbul
http://www.saltonline.org/tr/#!/tr/141/maryam-sahinyan-kimdir_break/
Proje yürütücüsü SALT Galata'nın internet sitesindeki Foto Galatasaray Sergisi bilgileri
http://www.saltonline.org/tr/#!/tr/90/acik-arsiv-1-foto-galatasaray
Foto Galatasaray sergisinden görüntüler
http://www.youtube.com/watch?v=CDv-M_QDuHE
Foto Galatasaray – Açık arşiv (Open Archive)
Maryam Şahinyan fotoğraf arşivi, Foto Galatasaray – Açık Arşiv (Open Archive) adıyla 2012 yılında online olarak kamusal katılıma açılma çalışmaları içindedir. Katılımcı bir bilgi bankası oluşturmayı amaçlayan Foto Galatasaray – Açık Arşiv (Open Archive) projesi bir kent tarihi projesidir.
Foto Galatasaray – Açık Arşiv (Open Archive) projesini, Maryam Şahinyan araştırmacısı Tayfun Serttaş ve proje yürütücüsü olan SALT Galata şöyle tanımlıyorlar:
Tarihsel kesintiler toplumsal hafızayı derinden etkiler.
Bir Açık Arşiv projesi olan Foto Galatasaray, Maryam Şahinyan'ın fotoğrafları üzerinden yeni bir yakın tarih okumasına olanak tanır ve toplumsal hafızaya kural koyan saptamalara, eleştirel bir yaklaşım geliştirmeyi amaçlar.
Açık Arşiv projesi Foto Galatasaray sergisi ile başlamıştır.
Bu proje "arşiv"," demokrasi" ve "şeffaflık" arasındaki ilişkiyi irdeler ve arşiv olgusunun son yıllarda internet teknolojileriyle birlikte dağıtık ağlar üzerinde, katılımla zenginleşen ve çoklu kullanım sayesinde sürekli geliştirilen bir olguya dönüştüğü fikrini vurgular.
SALT, sürdürdüğü projeleri tartışmanın seyrine bırakarak arşivin hiçbir zaman tamamlanmayacak bir olgu olduğunu kabul eder ve ancak kullanıcıyla kesişim noktasında değer kazanabileceğini varsayar.
(Kaynak: tayfunserttas.blogspot.com)
Tayfun Serttaş, Foto Galatasaray Açık arşiv (Open Archive) projesi hakkında bilgi veriyor
http://www.saltonline.org/tr/#!/tr/90/acik-arsiv-1-foto-galatasaray
Maryam Şahinyan anısına kitap
Tayfun Serttaş, Foto Galatasaray - Studio Practice by Maryam Şahinyan, Türkçe-İngilizce, Çeviri: Merve Ünsal, Aras Yayıncılık, İstanbul, 2011.
Hakkında Yazılanlar
- Tayfun Serttaş, "Foto Galatasaray; woman to woman", tayfunserttas.blogspot.com, 11.04.2013, http://tayfunserttas.blogspot.com/2013/04/maryam-sahinyaniz.html
- tayfunserttas.blogspot.com: http://tayfunserttas.blogspot.com/2011/09/foto-galatasaray.html
- SALT Galata http://www.saltonline.org/tr/90/
- Berna Akcan, "Tayfun Serttaş İle Röportaj: Maryam Şahinyan, Foto Galatasaray", Fotoritim e-Fotoğraf Dergisi, 1/2012, http://www.fotoritim.com/yazi/tayfun-serttas-ile-roportaj--maryam-sahinyan-foto-galatasaray
- "İstanbullu Maryam Şahinyan'ın çektiği fotoğraflar SALT Galata'da sergilendi",nihatkaradag.com. 31.1.2012, http://www.nihatkaradag.com.tr/fotograf-haberleri/tum-kategoriler/haber-ve-duyurular/istanbullu-maryam-sahinyanin-cektigi-fotograflar-salt-galatada-sergilendi/
- Interview with Tayfun Serttaş: "Diaspora Komşundu", Agos, 30.1.2012.
- "Bir Zamanlar Beyoğlu'nda", posta.com, 29.1.2012.
- Ani Çelik Arevyan, "Bir Maryam Şahinyan Projesi", agos.com.tr, 23.12.2011.
- Lara Fresko, "İstanbulluları Hüzne Boğabilir", Radikal, 13.12.2011 http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&VersionID=7690&Date=18.06.2008&ArticleID=1072303
- Ece Aydın, "Emeğin Kareleri: Foto GalatasarayEmeğin Kareleri: Foto Galatasaray", Bianet, 10.12.2011, http://bianet.org/biamag/sanat/134662-emegin-kareleri-foto-galatasaray
- Karin Karakaşlı, "Zamanı Bekleyen Fotoğraflar", Radikal 2, 11.12.2011, http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=HaberYazdir&ArticleID=1072240
- Hatice Utkan Archive presents a half-century of Istanbul's faces, Hurriyet Daily News, 29. 11. 2011, http://tayfunserttas.blogspot.de/2011/11/archive-presents-half-century-of.html
- Armenian photographer Maryam Şahinyan's works displayed in Istanbul, Panarmenian.net, 29. 11. 2011, http://www.panarmenian.net/eng/news/85142/
- Saliha Cüvelek, Galata'nın gizli fotoğrafçısı SALT Galata'da, ZAMAN Pazar, 27.11. 2011 http://tayfunserttas.blogspot.de/2011/11/galatann-gizli-fotografcs-salt-galatada.html
- Ararat Şekeryan, Foto Galatasaray'ın 60 yılı, Agos, Sayı: 814, 18.11. 2011, http:// tayfunserttas.blogspot.de/2011/11/foto-galatasarayn-60-yl-agos-ararat.html
- Maryam Şahinyan Arşivi Tarihi Osmanlı Bankasında Sergileniyor, Nor Marmara, Yıl:71, Sayı:19127/3, 2.11.2011, http://tayfunserttas.blogspot.de/2011/11/nor-marmara-maryam- sahinyan-arsivi.html
- Tayfun Serttaş, Foto Galatasaray - Studio Practice by Maryam Şahinyan, Türkçe-İngilizce, Çeviri: Merve Ünsal, Aras Yayıncılık, İstanbul, 2011.
- Maryam Şahinyan konulu televizyon arşivi: http://tvarsivi.com/player.php?i=2012020129899
Kaynakça
Maryam Şahinyan tanıtım sayfasında yararlanılan kaynaklar
- Tayfun Serttaş'la görüşme
- Tayfun Serttaş kişisel blog'u: http://tayfunserttas.blogspot.com/2011/09/foto-galatasaray.html
- SALT Galata: http://www.saltonline.org/tr/#!/tr/90/acik-arsiv-1-foto-galatasaray
- Lara Fresko, "İstanbulluları hüzne boğabilir", Radikal, 13.12.2011
- Berna Akcan, "Tayfun Serttaş İle Röportaj: Maryam Şahinyan, Foto Galatasaray", Fotoritim e-Fotoğraf Dergisi, 1/2012, http://www.fotoritim.com/yazi/tayfun-serttas-ile-roportaj--maryam-sahinyan-foto-galatasaray
- Karin Karakaşlı, "Zamanı Bekleyen Fotoğraflar", Radikal 2, 11.12.2011.
Maryam Şahinyan tanıtım sayfasındaki görseller için kaynak
- Maryam Şahinyan Arşivi, Tayfun Serttaş seçkisi ile.
Teşekkür
İstanbul Kadın Müzesi® (İKM) Tayfun Serttaş'a, SALT Galata'ya ve Aras Yayınevi'ne, Maryam Şahinyan tanıtım sayfasındaki katkıları nedeniyle teşekkür eder.
©2012 Meral Akkent