Kuru Su

Hande Aydın

Hande Aydın'ın Kuru Su⁴ romanı, gerçek bir nehrin gerçek hikâyesi. Romanda, Ordu'nun Mesudiye ilçesinin içinden geçen Melet Nehri'ne kurulan hidroelektrik santralının (HES), çok kısa bir sürede ırmağı kurutması ve bu nedenle oluşan büyük ekolojik yıkım anlatılıyor. Kitap aynı zamanda, insan eliyle yapılan bu tahribe ve yaşam alanlarının, yaşam kaynaklarının yok edilmesine karşı isyan eden, HES'lere karşı direniş başlatan bir kadının, kadın mücadelesinin ve kadın dayanışmasının da öyküsü.

Melet Nehri

Melet Nehri üzerinde ilk HES projesi 2006'da başlatıldı. Daha sonra Melet'in suyunu kullanan dokuz HES daha yapıldı. 2017'de yapılan Kozbükü ve Topcam HES'lerine ek olarak 2020'de yeni bir HES daha yapılması planlandı. HES'lere ek olarak Mesudiye'nin güneyinde bulunan 693 dönümlük alana bir bazalt ocağı ve kırma, eleme tesisi yapılması gündemde.⁵ Cittaslow kapsamında olan Ordu'nun Perşembe ilçesinde yirmi milyon metrekarelik çok büyük bir alanda, siyanürle altın arama çalışmalarının ruhsatı alındı⁶. Yaşam alanlarının ve yaşam kaynaklarının tahribine karşı bölgede direnişler devam ediyor.

(...) Gürcistan sınırından başlayıp Karadeniz sırtlarını tersten kat eden milyonlarca ladin ağacı, yüz altmış bir kilometrelik nehir yatağının doğusunda bitiyordu. Binlercesi aylardır Çoruh Nehri'nden bu bölgeye kadar ardı ardına kuruyan nehirlerin, kesilip atılan diğer çam ağaçlarının arkasından, ağlayamayan askerler gibi dimdik selam durmuşlardı. Şimdi sıra, gölgesini Melet'e dayayan ladinlerdeydi... Nehrin otuz kilometresini kangren olmuş bir kolmuşçasına kesmişti iş makinaları. Ladinlere kalan ölü balıklar, kertenkele ve kurbağa leşleri olmuştu... Her gün yakınlara bir yere bırakılan beton hafriyatının tozu kaplıyordu yapraklarını. Aylar önceki ilk patlamalarda kıyımdan kaçan sincaplar tozlu dallarına sığınmışlardı. Sonra düzenli aralıklarla patlamaya başlamıştı orman. Çok derinlerden, varlıklarını dahi bilmedikleri koca koca kaya parçaları fırlamıştı gökyüzüne. Aylardır yalnızca birbirlerine göz kırpıyorlardı. Sincaplar, su kuşları, kelebekler... Kaçabilen her canlı kaçmıştı. Bir tek ladinler, batıdaki köknarlarla birlikte, yağmurla teselli olmayı reddediyor; sahipleri Melet'in döneceği günü bekliyorlardı.

Kötülüğün ormana ilk gelişi değildi bu. Fındık yetiştirmek için testerelerle gelmişti köylüler zaman zaman. Nereden çıktığı belli olmayan bir yangın yüzünden yüzlerce çam ne olduğunu anlayamadan kül olmuştu. Tonla fabrika atığı dolmuştu nehre; şişeler, plastikler, torbalar... Gecenin karanlığında üç beş sarhoşun silahından çıkan kurşunla sıyrılmıştı gövdeleri; gazilik nişanı gibi duruyordu birkaç Ladinin göğsünde. Ama Nehir tanrılarının hiçbir kötülüğün karşısında böylesine çaresiz kaldıklarını görmemişlerdi.

"O" sabah güneş, Melet'in susuz geçirdiği üçüncü haftayı başlatmak üzereydi. 40° 18'-41° 08' kuzey paralelleri ile 36° 52'-35° 12' doğu meridyenlerinde dünyayla göz göze geldi. Nehir tanrılarının terkettiği dere yatağının içinde çıplak bir kadın koşuyordu...

Mayıs 2012⁷

Melet Nehri'ndeki ve havzasındaki ekolojik tahribat hakkında, çevre halkı bilgi veriyor: https://yeryuzundenhaberler.com/hesler-meleti-de-kuruttu/, Yeryüzünden Haberler sitesi. Erişim 03.08.2020.

Korona virüs salgını sürecinde Türkiye'de gerçekleştirilen, ekolojik yıkıma yol açacak projeleri Ekoloji Birliği listeledi: https://yesilgazete.org/blog/2020/05/04/koronavirus-salgini-firsat-bilinerek-gerceklestirilen-54-ekolojik-yikim/ Yeşil Gazete. Erişim 03.08.2020.

Melet Nehri'ndeki ve havzasındaki ekolojik tahribat hakkında, çevre halkı bilgi veriyor: https://yeryuzundenhaberler.com/hesler-meleti-de-kuruttu/, Yeryüzünden Haberler sitesi. Erişim 03.08.2020.

Korona virüs salgını sürecinde Türkiye'de gerçekleştirilen, ekolojik yıkıma yol açacak projeleri Ekoloji Birliği listeledi: https://yesilgazete.org/blog/2020/05/04/koronavirus-salgini-firsat-bilinerek-gerceklestirilen-54-ekolojik-yikim/ Yeşil Gazete. Erişim 03.08.2020.