İstanbul Kadın Müzesi

Konu Başlıkları

Galeri

Anı yazarı, tarihçi

Anna Comnena, 15 ciltlik anılarında saraydaki günlük yaşamı, özellikle de babasının 1069 ve 1118 yılları arasındaki yaşamını anlatır. 1096-1099 yılları arasında yapılan birinci Haçlı Seferi ordusunun Konstantinopolis'e varışı, babası İmparator I. Alexius'un kenti haçlı ordusuna karşı savunma stratejilerine özel önem atfeder.

Anılarının içeriği nedeniyle dünyanın ilk kadın tarihçisi de sayılan Anna Comnena'nın çalışmaları, günümüz tarih bilimi için, özellikle de haçlı seferleri tarihini ve 11. ve 12.yy. Bizans tarihini belgeleyen en önemli kaynaklardan biridir.

Anna, babasının ölümünden sonra, sınırları İtalya'dan Ermenistan'a kadar uzanan Bizans İmparatorluğu'nun tahtına geçmek üzere eğitildi. Fakat bir erkek kardeşinin doğması nedeniyle İmparatoriçe olamadı.

Anna'nın yaşadığı çağda Bizanslı kadınlar Gyneceum adı verilen, kadınların yaşadığı mekânlarda hayatlarını sürdürmek ve kamusal mekanları kullandıklarında ise, sadece gözlerini açıkta bırakan bir peçe ile yüzlerini gizlemek zorundaydılar. Kadınların, halk için yapılan her tür eğlenceye katılmaları da yasaktı. Anna Comnena, toplumsal yaşamdan bu denli dışlanmalarına rağmen, özellikle büyükannesi Anna Dalassena olmak üzere kadınların toplumsal önemlerini ve başarılarını ısrarla dile getirdi. Kendisinden bahsederken de, kadınlara yönelik tüm kısıtlamalara rağmen, yazmasına olanak tanındığı için, kendisini ifade edecek bu olanağı en iyi şekilde kullandığını özellikle vurguladı.

Büyükannem Anna Dalassena

İmparator babam, imparatorluğun işlerinin büyük ve önemli bir kısmını annesine devrettiğinde, bu bazı çevreleri şaşırmıştı. Babam sanki devlet işlerinin dizginlerini ona vermiş, kendisi de imparatorluk arabasının yanında yürüyor diyebilirdiniz.

Babam annesine tüm devlet işlerini, memurların seçimini, imparatorluğun maliyesinin yönetimini devretmiş, kendisine sadece barbarlara karşı savaş yönetimini bırakmıştı. Bu satırları okuyanlar belki de babamın bu işleri hareme (Gyneceum) emanet etme kararını yargılayabilirler.

Ama bu kadının mükemmelliği ve bu zor iş için gerekli olağanüstü kapasitesini farkettiklerinde ise, tüm eleştiriler hayranlığa dönecektir. Anneannemin gerçekten devlet işlerini yürütebilecek bir kabiliyeti vardı. Düzenlemek ve yönetmekten öylesıne iyi anlıyordu ki, sadece Roma Imparatorluğunu değil, güneşin altındaki herhangi bir imparatorluğu yönetebilirdi. Yapılması gerekenleri kavramada son derece akıllı, işleri yürütürken de çok zekiydi. Sadece olağanüstü zeka sahibi değil, aynı zamanda üstün bir konuşma yeteğine sahipti. Sözü fazla uzatmayan ikna edici bir konuşmacıydı.

Zihinsel gücünün doruğunda, olgun bir yaşta imparatorluk tahtına oturdu. Nasıl bir cömertlikle yoksullara şevkat elini uzattığını anlatmaya olanak yoktur. Evi muhtaç yakınları için bir sığınak ve yabancılar için de her zaman bir cennet oldu. Onun gerçek karakterini gösteren yüz ifadesi meleklerin dua etmesine, şeytanların da korku duymasına neden olurdu.
(Anna Comnena)
"Anna Dalassena", womeninwoldhistory.com, 19.3.2012.

Kitabı

Alexiad Malazgirt'in Sonrası, çeviri: Bilge Umar, İnkılâp Kitabevi, İstanbul 1996.

Anna Komnene, Alexias, Übers., eingel. und mit Anm. vers. von Diether Roderich Reinsch. DuMont, Köln 1996, 2 Aufl. de Gruyter, Berlin 2001.

Anna Komnene, The Alexiad, translated by E.R.A. Sewter, ed. Peter Frankopan, New York, Penguin, 2009.

Anna Comnene felsefe, geometri, aritmetik, astronomi, müzik ve tıp öğrendi. Gut hastalığı hakkında bir yazısı bulunmaktadır. Konstantinopol'da bir hastahane de yönetmiştir.

• Annesi: Irene Dukaia
• Babası:I. Alexius Comnenos (1081-1118 tarihleri arasında Bizans İmparatoru)
• Kızları: Irene Doukaina, Maria Bryennaina Komnene
• Oğulları: Alexios Komnenos, John Doukas
• Dedesi: Caesar Andronikos
• Evlilik:Konstantin Dukas Porphyrogennetos, Nikephoros Bryennios (tarihçi)

Dion C. Smythe, "Middle Byzantine Family Values and Anna Komnene's Alexiad," in Byzantine Women: Varieties of Experience, ed. Lynda Garland, New Hampshire, Ashgate, 2006, ss. 125-127.

Jan Olof Rosenqvist, Die byzantinische Literatur. Berlin-New York 2006, s. 127ff.

Peter Frankopan: "Perception and Projection of Prejudice. Anna Comnena, the Alexiad and the First Crusade", Susan B. Edgington, Sarah Lambert (Ed.): Gendering the crusades, University of Wales Press, Cardiff 2001, ss.45-59, Columbia University Press, New York 2002.

Barbara Hill, "Actions Speak Louder Than Words: Anna Komnene's Attempted Usurpation", Anna Komnene and her times, New York: Garland, 2000, ss. 46-47.

Angeliki Laiou, "Introduction: Why Anna Komnene?", Anna Komnene and Her Times, ed. Thalia Gouma-Peterson, New York, Garland, 2000.

Tracy Barrett, Anna of Byzantium, Delacorte/Random House, 1999.

Ayşe Hür, Anna Komnena, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, c. 4, s. 47, İstanbul, 1994.

Georgios Tornikes, "An Unpublished Funeral Oration on Anna Comnena", English translation by Robert Browning, Aristotle Transformed: The Ancient Commentators and Their Influence, ed. R. Sorabji, New York, Cornell University Press, 1990.

Herbert Hunger, Anonyme Metaphrase zu Anna Komnene, Alexias XI-XIII, Viyana, 1981.

Herbert Hunger, Die hochsprachliche profane Literatur der Byzantiner. Bd. 1 (von 2). München 1978, s. 400ff.

C. Diehl, Byzantium, Greatness and Decline, New Jersey, 1943, s. 233-236, 242.

G. Bucler, Anna Comnena, Oxford, 1929.

Anna Comnena: The Alexiad, Fordham University web sayfası, http://www.fordham.edu/halsall/basis/AnnaComnena-Alexiad.asp (Erişim 27.2.2012).

Anna Comnena, Byzantine Historian of the First Crusade, (1083-1153), Women in World History web sayfası, http://www.womeninworldhistory.com/heroine5.html (Erişim 27.2.2012).

Anna Comnena tanıtım sayfasında yararlanılan kaynaklar:

• Anna Comnena: The Alexiad, Fordham University web sayfası, http://www.fordham.edu/halsall/basis/AnnaComnena-Alexiad.asp (Erişim 27.2.2012).
• Anna Comnena, Byzantine Historian of the First Crusade, (1083-1153), Women in World History web sayfası, http://www.womeninworldhistory.com/heroine5.html (Erişim 27.2.2012).
• Barbara Hill, "Actions Speak Louder Than Words: Anna Komnene's attempted usurpation", Anna Komnene and her times, New York: Garland, 2000, ss. 46-47.

Anna Comnena tanıtım sayfasındaki görseller için yararlanılan kaynaklar:

• http://www.womeninworldhistory.com/heroine5.html